Kua kitea e te Taraipiunara, me whakarato te wāhanga Tiriti o Waitangi i roto i te Whakaaetanga Mahi Tahi Rangapū Moana-nui-a-Kiwa (TPPA) i te whakahaumaru āhua pai ki ngā pānga Māori.
Ka arotahi te Pūrongo mō te Whakaaetanga Mahi Tahi Rangapū Moana-nui-a-Kiwa, i whakaputaina i te rā nei, ki tētahi wāhanga i roto i te TPPA e whakaae ana kia mahi te Karauna i ngā mahi e hiahiatia ana ki tāna titiro kia pai ake ai te aronga pai ki ngāi Māori – tae atu ki te whakamana i te Tiriti o Waitangi.
He whakaaetanga hokohoko herekore te TPPA i waenga i Aotearoa me ngā motu o te Tapa o te Moana-nui-a-Kiwa, tae atu ki Amerika me Hapani.
I pai te mahi a tēnā kāwanatanga, a tēnā kāwanatanga o Aotearoa kia whakaurua ngā wāhanga Tiriti i roto i te TPPA me ngā whakaaetanga tauhokohoko o mua, te kī a te Taraipiunara.
I kī ngā kaikerēme i mua i te aroaro o te Taraipiunara kāore taua wāhanga e whakahaumaru i ō rātou mōtika Tiriti, ā, he nui rawa te mana i riro i ngā kaiwhakangao o tāwāhi.
Tērā ngā āwangawanga o te Taraipiunara e pā ana ki te TPPA, otirā te mōtika o ngā kaiwhakangao o tāwāhi ki te whakatakoto i ngā kerēme ki te Kāwanatanga o Aotearoa. Ka kīia nā runga anō pea i tēnei he pānga kino ki te hiahia, te āheinga rānei o te Karauna kia tutuki ōna herenga Tiriti. Ka marohi te Taraipiunara he take tēnei, ā, me kōrerorero te Karauna me ngāi Māori mō tētahi wāhanga Tiriti mā ngā whakaaetanga tauhokohoko ā muri atu.
Ka tiro hoki te Taraipiunara ki te akoako a te Karauna i mua i te otinga o ngā kupu o te TPPA. Ka whakahē te Taraipiunara i te tukanga, engari kāore i whakarite otinga mō taua kaupapa.
I whakarewahia ētahi atu āhuatanga o te TPPA ki te nohoanga Taraipiunara i Te Whanganui-a-Tara mai i te 14 ki te 18 o Māehe i tēnei tau. Ka tāpirihia ko te mana whakairo hinengaro me ngā panonitanga ki Pharmac. Kāore ngā otinga o te Taraipiunara mō aua take, nā te mea, kei waho atu i te whānuitanga o te ruku tātari.
Kua kī te Karauna māna e akoako ki ngāi Māori e pā ana ki UPOV 91, he whakaaetanga ā-ao e hoatu ana i ngā mōtika mana whakairo hinengaro ki ngā kaiwhakatipu tipu. E herea ana a Aotearoa i raro i te TPPA kia waitohu ki UPOV 91, kia whakatinana rānei i ngā tikanga ā-motu e ōrite ana te pānga. Kua whakatārewa te Taraipiunara i tēnei āhuatanga o tana ruku tātari, me te whakahau ki te Karauna kia whakatakoto i ētahi mōhiohio anō.
Ka noho ki te Taraipiunara ko Kaiwhakawā Michael Doogan, ko David Cochrane, ko Tania Simpson, ko Tā Tāmati Reedy, ko Sir Douglas Kidd.
Tīkina ake te Pūrongo a te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi mō te Whakaaetanga Mahi Tahi Rangapū Moana-nui-a-Kiwa
Mō ngā pakirehua arapāho, whakapā atu ki te pokapū arapāho o te Tāhū o te Ture