I te tau 1992, i whakatau te Rōpū Whakamana i Te Tiriti o Waitangi:
· i whakamahi te Karauna i ngā mahi kino ki te hoko i ngā whenua o Te Roroa;
· kāhore te Karauna i āta whakarato i ngā whenua tāpui iwi taketake;
· i whakamōtīa te hapori o Te Roroa, me te aha, he ngaromanga o te mana;
· i whakaae te Karauna kia tūkinohia ngā taonga o Te Roroa;
· ka whakakore te Karauna i ngā painga o te whanaketanga mō Te Roroa ahakoa i whiwhi tonu ērā atu tāngata nō Aotearoa; ā
· ka kore te Karauna i whakarongo ki ngā nawe o Te Roroa.
Ngā Whenua Puritanga Tūmataiti
He tokomaha te hunga ehara i Te Roroa i huri hei kaipupuri i te whenua o Te Roroa. I hoko rātou i ō rātou whenua i runga i te ngākaupono. Nā reira, i utu rātou i te utu wāriu mākete, ā, i whakahaeretia te hokonga i raro i te ture. Kāhore e kore kāhore rātou i mōhio ki te hītori o te whenua e hoko ana rātou, he pēhea i ngaro ai rānei i ngā kaipupuri whenua tuku iho, he nawe tā Te Roroa mō taua whenua rānei mō ngā tau huhua. He nui hoki te tūponotanga kāhore rātou i mōhio he wāhi tapu pea e hira ana ki te iwi o Te Roroa i runga i tō rātou whenua.
He nui te moni i utua e ngā kaipupuri whenua tūmataiti (ā, i ētahi wā, ngā mahi a ngā whakatupuranga) ki te whakawhanake mō rātou ake. I hokona ētahi o ngā whenua, me te hokona anōtia ki ngā tāngata maha i roto i ngā tau, ā, tērā pea kua huri hei pāmu māpua, hei ngāherehere rāwaho, hei wāhanga nōhanga iti e tata ana ki tātahi rānei. Mēnā i hiahia ngā kaipupuri whenua o taua wā kia hoko i te whenua, i hiahia hoki rātou ki te utu tōkeke.
I marohi te rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi tērā pea e taea ai e te iwi o Te Roroa te whakaae me ngā kaipupuri whenua tūmataiti kia whakatūturuhia te whakahaumanutanga o ngā wāhi tapu me te whakahaumanu haere ake nei.
Ka kitea e te Kāwanatanga ngā tūtohutanga o te Taraipiunara, ā, i hiahia ki te whakatatū i ngā nawe kua roa e pā mai ana. He mahi uaua tā te Kāwanatanga - me aro atu ki te kerēme o Te Roroa, waihoki, kia mārama ki te whakaaro o ngā kaipupuri whenua tūmataiti.
Ka kī te Kāwanatanga, ahakoa i pāngia ngā hē i ngā wā o mua, he 'hē nui rawa atu, tino mārama nei' kia rawekehia te puritanga tūmataiti o taua wā ki te whenua. Ka whiriwhiri te Kāwanatanga ki ngā kaipāmū me ētahi atu kaipupuri whenua i hiahia ki te hoko i ō rātou whenua. Ko te whakaaro, ina whakaae ana ki te utu tika mō te whenua, ka hokona e te Kāwanatanga, ā, ka whakahokia ki Te Roroa.
